Հնաոճ զարդեր
Օսմանյան ժամանակաշրջանի ոսկերչական արվեստ
Օսմանյան կայսրությունը մեծ տերություն էր աշխարհում 14-րդ դարից մինչև 20-րդ դարի սկիզբը, և այդ ընթացքում զարգանում էր ոսկերչական արվեստը: Օսմանյան զարդերը հայտնի էին իր բարդ ձևավորումներով, նուրբ վարպետությամբ և թանկարժեք նյութերի օգտագործմամբ:
Օսմանցիները մեծապես գնահատում էին ոսկերչական իրերը՝ որպես հարստության և իշխանության խորհրդանիշ, և այն հաճախ օգտագործվում էր որպես նվեր օտարերկրյա բարձրաստիճան պաշտոնյաներին կամ որպես սոցիալական կարգավիճակը ցույց տալու միջոց: Օսմանյան կանանց կողմից կրած զարդերը նույնպես նրանց հագուստի կարևոր մասն էին կազմում և հաճախ ներառում էին մշակված գլխազարդեր, վզնոցներ, ապարանջաններ և ականջօղեր:
Օսմանյան ոսկերիչները հմուտ էին տարբեր տեխնիկայի մեջ, ինչպիսիք են ֆիլիգրանը, հատիկավորումը և քրոջը: Նրանք օգտագործում էին տարբեր նյութեր, այդ թվում՝ ոսկի, արծաթ, ադամանդ, մարգարիտ, զմրուխտ, սուտակ և շափյուղա։ Որոշ կտորներ ներառում էին նաև թանկարժեք քարեր, որոնք առևտրով բերվել էին Հնդկաստանից և Հեռավոր Արևելքից Օսմանյան կայսրություն:
Օսմանյան զարդերի ամենատարբեր գծերից մեկը գեղագրության օգտագործումն էր: Օսմանյան ոսկերիչները հաճախ իրենց նախագծում ավելացնում էին արաբերեն տառեր՝ ուղղագրելու համար կրոնական տողերը կամ ցուցադրելու սուլթանի և այլ կարևոր գործիչների անունները:
Օսմանյան զարդերի մեկ այլ կարևոր կողմը նրա սիմվոլիզմն է: Շատ կտորներ նախագծված էին հատուկ իմաստներով, օրինակ՝ Օսմանյան կայսրությունը ներկայացնող կակաչը կամ չար աչքի ուլունքը, որը, ենթադրաբար, պաշտպանում է վատ բախտից:
Ընդհանուր առմամբ, ոսկեգործության արվեստը օսմանյան ժամանակաշրջանում առանձնանում էր իր գերազանց վարպետությամբ, բարդ ձևավորումներով և թանկարժեք նյութերի օգտագործմամբ: Այն արտացոլում է Օսմանյան կայսրության հարստությունն ու հզորությունը և մինչ օրս մնում է տարածաշրջանի մշակութային ժառանգության կարևոր մասը:
Ստամբուլ Իզմիրի անտիկ
Հայ ոսկերիչներ
Հայ ոսկերիչները կարևոր դեր են խաղացել օսմանյան ժամանակաշրջանում ոսկերչության զարգացման գործում։ Այս վարպետ ոսկերիչները հայտնի էին իրենց արհեստով և արվեստով, և նրանց աշխատանքը բարձր էր գնահատվում օսմանյան արքունիքի և կայսրության հարուստ հաճախորդների կողմից:
Հայկական ոսկերչությունը սկսեց ծաղկել 16-րդ դարում, երբ օսմանյան արքունիքը խրախուսվեց սուլթանի և այլ կարևոր գործիչների համար արվեստի գործեր ստեղծել։ Այս ոսկերիչները սովորաբար աշխատում էին գիլդիաներում, որտեղ յուրաքանչյուր գիլդիա մասնագիտացած էր զարդերի որոշակի տեսակի կամ տեխնիկայի մեջ:
Օսմանյան ժամանակաշրջանի ամենահայտնի հայ ոսկերիչներից է վարպետ Օհաննես Ամիրա Դադյանը, ով ծնվել է Ստամբուլում 1843 թվականին։ Հայտնի իր բարդ դիզայնով և նրբագեղ արհեստագործությամբ՝ Դադյանը նաև զարդեր էր արտադրում օսմանյան պալատականների համար: Որպես հարուստ հաճախորդներ Եվրոպայում և Ասիայում: Նրա ամենահայտնի կտորներից է ոսկուց և ադամանդե վզնոցը, որը նվիրել է թագուհի Վիկտորյաին 1876 թվականին:
Օսմանյան ժամանակաշրջանի մեկ այլ կարևոր հայ ոսկերիչ Հովսեփ Նալբանդյանն է, որը ծնվել է Ստամբուլում 1835 թվականին։ Նալբանդյանը հայտնի էր ֆիլիգրան վարպետության, ինչպես նաև օսմանյան գեղագրության վարպետությամբ։ Նրա զարդերը բարձր են գնահատվել օսմանյան արքունիքում, և նա իր տաղանդի և արվեստագետի համար արժանացել է «արքայական ոսկերչի» կոչմանը։
Օսմանյան ժամանակաշրջանի հայ ոսկերիչների թվում են Սարգիս Բալյանը, ով հայտնի է իր արծաթագործությամբ և ոսկեգործությամբ, և Հակոբ Կապուջյանը, որը հայտնի է իր էմալագործությամբ։ Այս վարպետ ոսկերիչները օգնեցին ձևավորել ոսկերչական արվեստը օսմանյան ժամանակաշրջանում և ստեղծեցին գործեր, որոնք մինչ օրս հիանում են և նախանձում:
Հունական ոսկերչության վարպետներ
Հույն ոսկերիչները նույնպես դեր են խաղացել օսմանյան ժամանակաշրջանում, հատկապես 18-19-րդ դարերում։ Այս ոսկերիչների մեծ մասը հիմնված էր Ստամբուլում, որտեղ ապրում էր մեծ հունական համայնք, և հայտնի էին ոսկերչության ոլորտում իրենց հմտությամբ և փորձով:
Օսմանյան ժամանակաշրջանի ամենահայտնի հույն ոսկերիչներից էր Կոնստանտինոս Կոմնենոսը, որը ծնվել է Ստամբուլում 1778 թվականին։ Հայտնի լինելով իր հիանալի ձևավորումներով և վարպետությամբ՝ Կոմնենոսը զարդեր էր ստեղծում օսմանյան պալատականների և հարուստ հաճախորդների համար ամբողջ Եվրոպայում: և Ասիա։ Նրա ամենահայտնի կտորներից է օսմանյան սուլթանի կողմից իր դստեր հարսանիքի համար պատվիրված ադամանդե տիարան:
Օսմանյան ժամանակաշրջանի մեկ այլ կարևոր հույն ոսկերիչ Էմմանուել Ցանիսն է, որը ծնվել է Ստամբուլում 1833 թվականին։ Ցաննիսը հայտնի էր ֆիլիգրանի և էմալի արհեստագործության իր վարպետությամբ, ինչպես նաև օսմանյան գեղագրություն օգտագործելով իր ձևավորումներում: Նրա զարդերը բարձր են գնահատվել օսմանյան արքունիքում, և նա իր տաղանդի և արվեստագետի համար արժանացել է «արքայական ոսկերչի» կոչմանը։
Օսմանյան ժամանակաշրջանի հույն ոսկերիչների թվում են Անտոնիոս Էքսերջյանը, որը հայտնի է իր ոսկու և արծաթի վարպետությամբ, և Անաստասիոս Միխայիլիդիսը, որը հայտնի է իր նախագծում թանկարժեք քարեր օգտագործելով: Այս վարպետ ոսկերիչները օգնեցին ձևավորել ոսկերչական արվեստը օսմանյան ժամանակաշրջանում և ստեղծեցին արվեստի գործեր, որոնք մինչ օրս հիանում և գնահատվում են:
Հարկ է նշել, որ այս հույն ոսկերիչներից շատերը համագործակցում են թուրք արհեստավորների, ինչպես նաև հայ և հրեա ոսկերիչների հետ, և նրանց աշխատանքը հաճախ արտացոլում է տարբեր մշակութային ազդեցությունների և ոճերի խառնուրդ: